Obrazowanie w COVID-19

Wstęp

COVID-19 to choroba o dużej zakaźności, wywoływana przez koronawirusa SARS-CoV-2, powodująca zespół ostrej niewydolności oddechowej, którą po raz pierwszy odkryto pod koniec 2019 r. w Wuhan w Chinach. Szybko rozprzestrzeniła się na inne części świata, powodując ogromne skutki gospodarcze, społeczne, historyczne i naukowe.  11 marca 2020 r. Światowa Organizacja Zdrowia ogłosiła, że epidemia COVID-19 stała się światową pandemią.  Do 1 września 2021 r. na całym świecie zgłoszono ponad 200 mln przypadków i ponad 4,5 mln zgonów [1].

Diagnostyka laboratoryjna

COVID-19 jest przenoszony z człowieka na człowieka poprzez kontakt bezpośredni, czyli ekspozycję na wydychane powietrze osoby zakażonej oraz kontakt pośredni, czyli dotykanie powierzchni skażonej przez osobę zakażoną [2]. Choroba dotyczy zarówno często mężczyzn, jak i kobiet, jednak mężczyźni mają prawie trzykrotnie większe ryzyko śmierci oraz ciężkiego przebiegu [3]. Okres inkubacji wynosi do 14 dni [4].

W diagnostyce wykorzystuje się techniki biologii molekularnej PCR i RT-PCR. Materiał biologiczny do badań pozyskuje się z dolnych dróg oddechowych, górnych dróg oddechowych oraz z krwi. W przypadku uzyskania negatywnego wyniku u pacjenta z silnym podejrzeniem klinicznym  lub epidemiologicznym choroby COVID-19 należy go potwierdzić drugim specyficznym testem RT-PCR lub wykorzystać inny materiał biologiczny pacjenta.

Objawy

U wielu osób zakażenie przebiega bezobjawowo [5]. W przypadkach objawowych COVID-19 zwykle objawia się:

• gorączką,
• kaszlem,
• dusznością,
• bólem gardła,
• uczuciem osłabienia [6].

W badaniu przedmiotowym, u części chorych podczas osłuchiwania płuc stwierdza się trzeszczenia, a w cięższych przypadkach – cechy niewydolności oddechowej [7].

Powikłania

W ciężkich przypadkach zakażenia mogą wystąpić zmiany w płucach, zespół ciężkiej niewydolności oddechowej, kwasica metaboliczna, biegunki, ostra niewydolność nerek, uszkodzenie mięśnia sercowego, zaburzenia krzepnięcia i wstrząs septyczny [6].

Diagnostyka obrazowa

Obrazowanie radiologiczne odgrywa ważną rolę w diagnostyce, leczeniu i obserwacji pacjentów z zapaleniem płuc COVID-19, jednak na podstawie badań obrazowych nie można rozpoznać zakażenia koronawirusem, a jedynie uwidocznić zmiany w płucach. Zmiany dotyczą najczęściej obu płuc, dominuje zajęcie płatów dolnych, a prawy płat środkowy jest zajęty najrzadziej. Również niejednolita dystrybucja wieloogniskowa jest częstsza w porównaniu z chorobą rozlaną, ale zmiany mogą być też  jednostronne lub jednoogniskowe [8,9].

RTG

Pomimo nieswoistego obrazu RTG klatki piersiowej, badanie to – razem z kompleksową oceną kliniczną – może być pomocne w postawieniu wstępnego rozpoznania COVID-19 i może być wykonane jako badanie pierwszego rzutu, jeśli występują kliniczne wskazania do oceny płuc. Kontrolne RTG  powinno być wykonywane jedynie w przypadkach wymagających oceny postępu choroby oraz w przypadku gdy wynik badania może mieć wpływ na leczenie pacjenta. 

Najczęstszy obraz RTG klatki piersiowej obejmuje:

• wieloogniskowe i rozproszone zmętnienia przestrzeni powietrznej [10]
• wysięk opłucnowy i osierdziowy występuje rzadko [11,12]

Tomografia Komputerowa

W zależności od stadium i ciężkości choroby oraz powiązanych chorób współistniejących w różnych badaniach zaobserwowano szeroką gamę obrazów TK pacjentów z  COVID-19 [9,18,19]:

• zagęszczenia typu mlecznej szyby
• obszary konsolidacji i bronchogram powietrzny
• zmiany siateczkowate
• objaw kostki brukowej
• linia podopłucnowa
• objaw halo
• objaw odwróconego halo (objaw atolu)
• zmiany guzkowe
• objaw bańki powietrza (air bubble sign)
• poszerzenie naczyń
• rozstrzenie oskrzeli
• pogrubienie ściany oskrzeli
• objaw pajęczej sieci

Zgrubienia opłucnej, wysięk opłucnowy oraz wysięk osierdziowy są stosunkowo rzadkimi objawami u pacjentów z COVID-19 [11,12]. Również powiększenie węzłów chłonnych śródpiersia nie jest cechą typową [13,14].

Diagnostyka różnicowa

• zapalenie płuc wywołane przez wirusy grypy, paragrypy oraz inne czynniki atypowego zapalenia płuc [15]
• śródmiąższowe choroby płuc [16]
• obrzęk płuc [15]

Zapalenie płuc pochodzenia bakteryjnego jest stosunkowo łatwe do odróżnienia od zapalenia płuc wywołanego przez COVID-19, ponieważ w przeciwieństwie do niego charakteryzuje się płatowym lub segmentowym rozmieszczeniem obszarów konsolidacji, obecnością guzków centrolobularnych oraz pogrubieniem ścian oskrzeli [17].

Bibligrafia: