Objawy oponowe

Czym są objawy oponowe?

Rodzaj objawów – odruchów – wywoływanych w trakcie badania neurologicznego, odpowiadających podrażnieniu opon mózgowo-rdzeniowych

Jakie są podstawowe objawy oponowe?

• sztywność karku (objaw Brudzińskiego)
• objaw Kerniga
• test wstrząsania głowy

Technika badania sztywności karku (objaw Brudzińskiego):

• chwycić głowę pacjenta i poruszać nią w taki sposób, jakby pacjent wykonywał ruch przeczenia – wyczuwać potencjalną sztywność
• unieść głowę z łóżka 
• obserwowanie kończyn dolnych – poszukiwanie zgięcia w stawach kolanowych i biodrowych

Prawidłowy obraz:

• szyja porusza się łatwo w płaszczyznach, z podbródkiem łatwo dotykającym klatki piersiowej – przy zgięciu szyi

Nieprawidłowy obraz: sztywność szyi przy wykonywaniu ruchów – może świadczyć o:

• wirusowym/bakteryjnym ZOMR
• SAH
• rzadziej: ziarniniakowate/grzybicze ZOMR, rakowatość opon

Uwaga! Objaw ten może występować również w spondylozie szyjnej, parkinsonizmie, przy wgłobieniu migdałków móżdżku do otworu wielkiego, w stanie po napadzie padaczkowym, limfadenopatii, czy nawet w przypadku ciężkiego zapalenie gardła

Technika badania objawu Kerniga:

• pacjent leży płasko
• zgiąć w stawie biodrowym kończynę dolną zgiętą w stawie kolanowym
• prostować kończynę w kolanie przy zgiętej kończynie w stawie biodrowym
• wykonać badanie po drugiej stronie

Prawidłowy obraz w badaniu:

• bez oporu w prostowaniu kolana

Nieprawidłowy obraz:

• opór przy prostowaniu kolana obustronnie – wskazuje to na podrażnienie opon mózgowo-rdzeniowych
• gdy jednostronnie → może występować przy radikulopatii!

Test potrząsania głową (niska swoistość)

Technika badania: 

• należy poprosić pacjenta o szybkie wykonywanie ruchów głowy odpowiadających zaprzeczaniu

gdy brak bólu głowy – obraz prawidłowy; gdy występuje ból głowy – obraz mogący świadczyć o podrażnieniu opon mózgowo-rdzeniowych